Ekonomia cyrkularna

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) – jak ekonomia cyrkularna zmienia świat?

Eko zakupy
Bartłomiej Żebrowski

Gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ) – jak ekonomia cyrkularna zmienia świat?

Eko zakupy
Bartłomiej Żebrowski

Coraz częściej słyszymy o tym, że świat potrzebuje nowych rozwiązań, jeśli chcemy zatrzymać falę odpadów i nadmiernej konsumpcji. Jednym z nich jest gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ), zwana też gospodarką cyrkularną. To podejście, które stawia na rozsądne wykorzystanie zasobów – tak, by nic się nie marnowało. Ale co to właściwie oznacza w praktyce i dlaczego coraz częściej mówi się, że GOZ zmienia świat? 

Czym jest gospodarka o obiegu zamkniętym?

Tradycyjny model gospodarki opiera się na schemacie: weź – zużyj – wyrzuć. GOZ odwraca tę logikę. To system, w którym produkty i materiały mają jak najdłuższe życie, a odpady praktycznie nie istnieją.

 

Cała idea opiera się na trzech filarach:

 

  1. Eliminacja odpadów i zanieczyszczeń – projektowanie rzeczy w taki sposób, by odpad nie powstawał.
  2. Utrzymywanie produktów w obiegu – naprawa, ponowne użycie, odnawianie czy remanufacturing.
  3. Regeneracja środowiska – wykorzystanie rozwiązań, które wspierają naturę zamiast ją niszczyć.

 

To nie tylko teoria – już dziś znajdziemy przykłady: od naprawy smartfona, po wypożyczanie sprzętu zamiast kupowania na własność.

Jak ekonomia cyrkularna zmienia świat na lepsze?

Ekonomia cyrkularna to nie moda, a realne efekty:

 

  • Globalny rynek odnowionej elektroniki rośnie w tempie 7–13% rocznie. To znak, że coraz więcej osób widzi sens w przedłużaniu życia sprzętów.
  • Ograniczanie elektrośmieci – co roku produkujemy 62 mln ton e-odpadów na świecie, a recykling obejmuje tylko 22% z nich. Refurbished i naprawy realnie zmniejszają tę górę śmieci.
  • Nowe miejsca pracy – rozwój serwisów, logistyki zwrotnej i recyklingu tworzy tysiące nowych etatów w Europie.
  • Korzyści dla klimatu – wydłużając cykl życia produktów, zmniejszamy emisje CO₂ i zużycie surowców, które zwykle wymagają ogromnej energii przy wydobyciu i produkcji.

Ekonomia cyrkularna w Polsce – na jakim jesteśmy etapie?

Polski rynek elektroniki z drugiej ręki dynamicznie rośnie. W 2023 roku jego wartość sięgnęła 6,5 mld zł, co oznacza wzrost o 13% względem roku poprzedniego.

 

Największy potencjał kryje się w rynku odnowionych urządzeń (refurbished), czyli profesjonalnie sprawdzanych i przygotowanych do ponownego użytku. To jednak wciąż mniej niż 10% całego segmentu – czyli ogromna przestrzeń do rozwoju.

 

A jak podchodzą do tego Polacy?

 

  • 45% osób deklaruje, że rozważyłoby zakup odnowionego smartfona.
  • Główne bariery to brak zaufania – 47% obawia się awarii, a 42% ukrytych wad.
  • Kluczową rolę odegra tu unijna Dyrektywa o Prawie do Naprawy, która wymusi większą dostępność części, obowiązek serwisowania i wzmocni pozycję konsumenta.

Refurbished jako przykład GOZ w praktyce

Odnowione urządzenia to jeden z najlepszych przykładów gospodarki cyrkularnej w codziennym życiu. Kupując telefon czy tablet refurbished:

 

  • oszczędzasz pieniądze, bo płacisz mniej za sprzęt premium,
  • działasz proekologicznie, ograniczając emisje CO₂ i ilość elektroodpadów,
  • przełamujesz stereotyp, że tylko nowe = dobre,
  • wspierasz model, w którym sprzęt dostaje drugie życie.

 

Na Swapiphone budujemy zaufanie, które jest kluczowe w tym procesie – każdy smartfon przechodzi 44-punktową kontrolę jakości, a nasza misja to: „zapewniać dostęp do najnowszej technologii bez przepłacania i bez generowania elektrośmieci”.

Jak my, konsumenci, możemy wspierać gospodarkę o obiegu zamkniętym?

To, czy gospodarka cyrkularna się uda, zależy od naszych codziennych decyzji. Kilka prostych działań:

 

  • Naprawiaj, zanim wyrzucisz – daj szansę serwisowi.
  • Wybieraj refurbished – zamiast nowego telefonu, wybierz ten po profesjonalnym odnowieniu.
  • Sprzedawaj lub oddawaj stary sprzęt – niech trafi do obiegu, a nie do szuflady (69% Polaków mówi, że planuje sprzedać swój stary telefon).
  • Wspieraj świadome marki – wybieraj tych, którzy stawiają na transparentność i odpowiedzialność.

Gospodarka o obiegu zamkniętym to nie science fiction – to realna zmiana, która już teraz wpływa na nasze życie. Dzięki niej możemy korzystać z technologii, a jednocześnie dbać o planetę i portfel.

 

To także nasza misja w Swapiphone – pokazujemy, że jakość, oszczędność i odpowiedzialność mogą iść w parze. W świecie, w którym wszystko pędzi, my chcemy zatrzymać się na chwilę i powiedzieć: technologia może mieć drugie życie, a planeta tylko jedno.

Najczęściej zadawane pytania

Czym różni się gospodarka linearna od cyrkularnej?

Model linearny działa według schematu: weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć. To podejście, w którym produkty szybko stają się odpadami, a zasoby są marnowane.
W gospodarce cyrkularnej (GOZ) chodzi o to, by wydłużać życie produktów – naprawiać je, odnawiać, ponownie wykorzystywać i dopiero na końcu recyklingować. Dzięki temu mniej śmiecimy i oszczędzamy surowce.

  • Refurbished elektronika – telefony, laptopy czy konsole, które wracają do obiegu po profesjonalnym odnowieniu.
  • Wypożyczalnie i platformy współdzielenia – np. wynajem rowerów miejskich czy carsharing.
  • Ekodesign – projektowanie produktów tak, by łatwo je było naprawić i rozłożyć na części.
  • Systemy zwrotów i odkupu – np. oddanie starego telefonu w rozliczeniu za nowy/odnowiony.
  • Oszczędności – dłuższe życie produktów oznacza mniejsze koszty materiałów i produkcji.
  • Nowe modele biznesowe – np. subskrypcje, leasing czy produkt jako usługa (PaaS).
  • Budowanie zaufania i wizerunku – firmy działające w duchu GOZ postrzegane są jako odpowiedzialne i nowoczesne.
  • Przewaga konkurencyjna – transparentność, gwarancje i ekologiczne podejście przyciągają coraz większą grupę klientów.

O AUTORZE:

Bartłomiej Żebrowski

Jestem pasjonatem odnowionej elektroniki – pokazuję, że można mieć świetny sprzęt bez przepłacania i bez dokładania kolejnych elektrośmieci. Na blogu dzielę się wiedzą i doświadczeniem, żeby inspirować do sprytniejszych i bardziej świadomych wyborów technologicznych.

O AUTORZE:

Bartłomiej Żebrowski

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

Spis treści: